Slechts 64.000 exemplaren in het wild over in 19 landen van de Amerika's
- IUCN schat dat de jaguarpopulatie de afgelopen 21 jaar tussen 20 en 25 procent is afgenomen
- 'We moeten ons verenigen om de connectiviteit van zijn habitat in onze natuurlijke gebieden te garanderen'
De jaguar (Panthera onca), de grootste en meest emblematische kat in Latijns-Amerika, krijgt maximale bescherming, nadat hij op 22 februari 2020 is opgenomen in de bijlagen van de wereldwijde conventie van de Verenigde Naties die het behoud regelt van 'migratory species'. Vandaag zijn er slechts 64.000 exemplaren in het wild over in 19 landen van de Amerika's. Deze landen zullen prioriteit geven aan het behoud en de connectiviteit van habitatcorridors en gezamenlijke actie ondernemen om verdere isolatie van de jaguarpopulatie te beteugelen.
De opname van de jaguar in de bijlagen I [
bedreigde 'migratory species'] en II [
'migratory species' die internationale overeenkomsten vereisen voor hun instandhouding en beheer] van het
Verdrag inzake het behoud van 'migratory species' van wilde dieren (Convention on the Conservation of Migratory Species of Wild Animals), ook bekend als het Verdrag van Bonn, is goedgekeurd tijdens de 13e Conferentie van de Partijen (COP13) in Gandhinagar, India. De maatregel werd voorgesteld door Costa Rica met de steun van Argentinië, Bolivia, Peru, Paraguay en Uruguay.
Verschillende niet-gouvernementele organisaties werkten samen aan het initiatief: Wildlife Conservation Society, Humane Society International, Panthera en International Fund for Animal Welfare, onder anderen.
De International Union for Conservation of Nature (IUCN) schat dat de jaguarpopulatie de afgelopen 21 jaar tussen 20 en 25 procent is afgenomen, hoewel deze schatting veel hoger zou kunnen zijn vanwege de moeilijkheid om geïsoleerde populaties te beoordelen. Habitatverlies en -degradatie vormen de grootste bedreigingen voor het overleven op lange termijn van de grote kat, die grote gebieden nodig heeft om te jagen, grootbrengen of paren. Stroperij en illegale handel in lichaamsdelen vormen ook ernstige bedreigingen voor de soort.
'De opname van de jaguar in het kader van de Conventie zal de grensoverschrijdende instandhoudingsinspanningen versnellen en de regionale samenwerking ten behoeve van deze charismatische soort stimuleren. Belangrijk is dat het een wereldwijd overeengekomen platform biedt voor range-staten om migratiecorridors voor de soort te handhaven en te herstellen', zei Amy Fraenkel, 'Executive on the Conservation of Migratory Species of Wild Animals Executive Secretary'.
De jaguar is nu te vinden in 50 procent van zijn historische verspreidingsgebied, van de Verenigde Staten tot Argentinië. In Midden-Amerika beslaat de kat slechts 23 procent van zijn historische verspreidingsgebied. In El Salvador en Uruguay wordt de soort als uitgestorven beschouwd. Negentig procent van de exemplaren leeft in de negen landen van de Amazone regio. De resterende 10 procent is verdeeld in 33 kleine subpopulaties die beperkt zijn gebleven tot kleine gebieden vanwege verminderde habitats en bosfragmentatie. Het verbinden van deze patches is een van de doelstellingen van de landen die op de 13e conferentie meer bescherming hebben bevorderd van de partijen.
'De opname van de soort in de bijlagen van dit verdrag opent een nieuwe fase in de instandhoudingsinspanningen in de regio. Net zoals we haast de bewondering en het respect voor de jaguar, we moeten ons verenigen om de connectiviteit van zijn habitat in onze natuurlijke gebieden te garanderen', zei Carlos Manuel Rodríguez, minister van Milieu en Energie van Costa Rica.
De jaguar-pups blijven twee jaar bij hun moeder. Daarna ondernemen ze een reis om hun eigen territorium te vinden om zich voort te planten en hun prooi te vinden. Deze emancipatiereis staat bekend als dispersie, een fase waarin een mannelijke jaguar maar liefst 70 kilometer kan afleggen, zoals is gedocumenteerd in Brazilië. Na een nieuw territorium te hebben gevonden, verplaatst de kat zich continu binnen zijn thuisbereik, in een gebied dat sterk kan variëren tussen het ene exemplaar en het andere, afhankelijk van de grootte van zijn lichaam, habitatomstandigheden en de beschikbaarheid van prooi en koppels. Wetenschappers hebben een bereik van slechts 33,5 vierkante kilometer geregistreerd - in Belize - en andere van meer dan 1.200 vierkante kilometer - in Brazilië en de zuidelijke Verenigde Staten. In Costa Rica zijn reeksen van 25 vierkante kilometer gerapporteerd in het Corcovado National Park en tot 80 vierkante kilometer in de provincie Guanacaste. Tijdens veel van deze reizen passeren katachtigen steeds weer internationale grenzen, vooral in gebieden zoals Pantanal, Chaco, Zuid-Brazilië, Noord-Paraguay, Zuidoost-Bolivia en de landengte van Midden-Amerika.
Zesentwintig grensoverschrijdende gebieden in de Amerika's zijn geïdentificeerd. Als ecosystemen blijven krimpen, kunnen jaguars geïsoleerd raken of nog langere afstanden afleggen (en nog meer grenzen overschrijden) om te interageren en te overleven.
De jaguar is een 'bijna bedreigde' soort volgens de Rode Lijst van de International Union for Conservation of Nature. Verschillende wetenschappers zijn van mening, dat hun kwetsbaarheid groter is, omdat deze indicator niet de delicate situatie weerspiegelt waarmee jaguars buiten het Amazonegebied te maken hebben.
Volgens een studie geleid door experts van het Institute of Ecology van de National Autonomous University of Mexico, als de International Union for Conservation of Nature criteria worden toegepast, moeten elk van de 34 subpopulaties allemaal, behalve die in het Amazonegebied, als bedreigd of ernstig bedreigd worden beschouwd.
Met de opname van de katachtige in bijlage I en II van de Conventie gaat de deur open voor het ondertekenen van internationale overeenkomsten om gecoördineerde instandhoudingsmaatregelen voor de soort en zijn habitats te garanderen. De landen van de regio zijn al vooruit gegaan in regionale samenwerking. In 2018 hebben 14 landen de
Jaguar 2030 Roadmap gelanceerd en 29 november aangewezen als Internationale Jaguar-dag.
Het plan is een inspanning van het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties, niet-gouvernementele organisaties, lokale gemeenschappen en de particuliere sector om connectiviteit in de jaguar-corridors te waarborgen.
Verschillende landen in de regio zijn er ook in geslaagd om de Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (CITES) zover te krijgen om verder onderzoek te bevorderen om de illegale handelsroutes van jaguar-onderdelen en bijproducten te identificeren, en in 2019 ondertekenden ze de Lima-verklaring over de illegale handel in dieren in het wild, die jaguars tot een symbolische soort van de Amerika's heeft verklaard.
(Suriname Mirror/United Nations Environment Programme/Scribd Suriname Mirror)
