Vindingrijke jaguars op eilandje voor kust Braziliaanse staat Amapá vissen in zee om te overleven

'Ik ken geen andere jaguarpopulatie die zoveel vis eet, het is heel ongebruikelijk'

(Bron foto: André Dib / WWF-Brazil)

Op het eiland Maracá-Jipioca leven 27 jaguars


Op een klein, ongerept eilandje voor de kust van het Braziliaanse Amazonegebied leeft een bloeiende populatie jaguars, die heeft geleerd vis uit zee te vangen om te overleven. Dit nieuwe, zeer vindingrijke, gedrag van deze grote katten is vastgelegd door een onderzoeksteam van het WWF (World Wide Fund for Nature), die de jaguars volgt middels halsbanden en camera’s op het afgelegen eiland. 

Op het eiland Maracá-Jipioca staat een ecologisch station, 5 kilometer verwijderd van het vasteland van de Braziliaanse staat Amapá. Het eiland is beschermd gebied en heeft geen menselijke bewoners. Het heeft een divers landschap van tropische bossen, ondergelopen graslanden, mangroves en wadden. Volgens de WWF-onderzoekers dient het eiland als een kraamkamer van jaguars. Zij hebben drie katten een halsband omgedaan en op het eiland hangen 70 camera’s om het gedrag van de dieren vast te leggen.

(Bron foto: Estação Ecológica de Maracá Jipioca)

Hoewel jaguars eerder zijn gezien terwijl ze vis vingen in het Braziliaanse draslandgebied ‘de Pantanal’, wordt aangenomen dat dit het eerste bewijs is dat de dieren in zee springen om hun prooi te vangen. Marcelo Oliveira leidt het onderzoek van WWF: 'Dit is de eerste keer dat dit gedrag is gezien in het Amazonegebied. Op de heenweg was de jaguar droog en op de terugweg was het dier nat en had een bewegende vis in zijn bek. Ik ken geen andere jaguarpopulatie die zoveel vis eet, het is heel ongebruikelijk.'

Volgens de onderzoeker hebben de jaguars twee vistechnieken: ze wachten op het getijde en vangen dan de vis in de plassen die ontstaan in het mangrovegebied óf ze springen in de zee om de vis te vangen.

Het diverse landschap op het eiland trekt ook andere dieren aan. Trekvogels, zoals de Amerikaanse flamingo, de visarend en de koekoek komen er graag. Vissers zeggen dat ze jaguars, maar ook herten, miereneters en buffels hebben zien zwemmen tussen het eiland en het vasteland. Op het eiland leven 27 jaguars, waar normaal gesproken in een territorium van deze grootte maar 2 tot 5 jaguars bij elkaar zouden leven. De jaguars jagen op herten, buffels, hagedissen en apen, maar het grote aanbod van vis zou maar zo het geheim van hun succes kunnen zijn, beweren de onderzoekers.

Iranildo Coutinho is hoofd van het ecologisch station op het eiland. Hij noemt het eiland een 'kraamkamer' of 'toevluchtsoord' voor jaguars, omdat het misschien de populatie op het vasteland aanvult. 'Vissers zeggen vaak dat het eiland jaguars ‘produceert’. Het is het enige eiland aan de kust van het Amazonegebied en daarom heeft het eiland belangrijke soorten fauna en kustvegetatie die heel goed behouden zijn. Het dient daarom bijna als een levend laboratorium.'

Het vasteland nabij het eiland is gevaarlijk voor de jaguars, omdat buffelhouders de grote katten zien als bedreiging voor hun vee. Eind 2018 werd een vrouwelijke jaguar met haar jong gedood na een gevecht met honden in het dorpje Sucuriju, dat 50 kilometer ligt van het eiland.

Op de IUCN Rode Lijst van bedreigde soorten staat de jaguar aangemerkt als 'bijna bedreigd'. Het dier wordt bedreigd door ontbossing en illegale handel in zijn huid en lichaamsdelen. Het Amazonegebied is het enige, grote overgebleven gebied waar jaguars leven, maar geschat wordt dat recente bosbranden het leefgebied van zo’n 500 jaguars hebben verwoest. Deze katten zijn een van de grootste roofdieren in Zuid-Amerika en worden vaak gezien als lakmoestest van de gezondheid van het bos. De halsbanden met satelliettechnologie en de camera’s op het eiland Maracá-Jipioca geeft de onderzoekers informatie over hoe het roofdier zich beweegt in zijn territorium. Deze informatie kan helpen het onvermijdelijke contact met mensen zoveel mogelijk te beperken.

Dr. Chris Carbone, een senior onderzoeker bij de Zoological Society of London en expert op het gebied van roofdier-prooirelaties, zegt over het onderzoek (waarbij hij niet betrokken was), dat het aantoont hoe veelzijdig deze katten zijn.

'Het is goed dat jaguars zoveel aanpassingsvermogen laten zien, vooral nu in het wild levende dieren in het algemeen steeds meer worden blootgesteld aan vermindering van hun leefgebieden. Dit vermogen tot aanpassing kan dan cruciaal zijn in hun toekomstige overleving. 

Toch kunnen we niet achterover leunen. We weten niet hoe lang jaguars op dit eiland al vissen. Als het een langdurige aanpassing is in het gedrag, dan zouden veel soorten bij een plotselinge verandering in hun leefomgeving te weinig tijd hebben om zich daaraan aan te passen.' 

In 2020 zullen de onderzoekers het aantal camera’s op het eiland uitbreiden en twee extra jaguars een halsband omdoen.

(Suriname Mirror/Animals Today/Bron: The Guardian)