Handelaren in wild op jacht naar lichaamsdelen jaguar om aan vraag in Azië te voldoen
De jaguar werd gevonden
drijvend in een afwateringskanaal in Belize City, Belize, op de dag na
Kerstmis vorig jaar. Zijn lichaam was grotendeels intact, maar het hoofd miste zijn hoektanden. Op 10 januari dook een tweede kat - dit keer een
ocelot die mogelijk werd aangezien voor een jonge jaguar - op in hetzelfde
kanaal.
De moorden wijzen op een groeiende illegale handel in
jaguars (Panthera onca) en dat leidt tot bezorgdheid onder wildeskundigen. De hoektanden,
schedels en huiden van jaguars zijn lange tijd trofeeën geweest voor
Latijns-Amerikaanse verzamelaars die internationale verboden negeren
tegen de handel in jaguar-lichaamsdelen. Maar, de laatste jaren is er een
smokkelroute naar China ontstaan, waar de markt voor jaguars zou kunnen
toenemen vanwege het harde optreden tegen de smokkel van
tijgerdelen die in de traditionele Chinese geneeskunde worden
gebruikt.
De handel in dieren in het wild volgt vaak Chinese
bouwprojecten in andere landen, omdat Chinese arbeiders objecten naar
huis kunnen sturen of nemen, zegt ecoloog Vincent Nijman van Oxford
Brookes University in Oxford, Verenigd Koninkrijk.
'Als er vraag in China bestaat naar delen van grote katachtigen,
en die vraag kan worden vervuld door mensen die in delen van Afrika, delen van Azië of Zuid-Amerika wonen, dan zal iemand ingaan om
aan die vraag te voldoen', zegt hij zegt.
'Het is vaak een Chinees-Chinese
handel, maar het wordt wereldwijd.'
Dit zei Nijman 18 februari 2018 in reactie op vragen van de redactie van Suriname Tribune:
'(...) Vincent Nijman, deskundige op het gebied van de handel in wild bij de
Oxford Brooks University in Engeland, ‘Department of Anthropology and Geography’:
‘Waar we op kunnen wachten is dat er een handel gaat plaatsvinden van Surinaams
wildlife zoals jaguars, maar ook kleiner spul, naar Azië voor de medicinale handel. Als de tijgers op zijn, dan
verschuift het naar leeuwen en luipaarden, dit zien we nu al, en als die niet
meer te verkrijgen zijn dan verwacht ik dat the next available best will do. De
aanwezigheid van een Chinese diaspora in Suriname en elders in Zuid Amerika
help hier wellicht bij....’, aldus Nijman vanuit Engeland in een reactie.
Ook hij heeft geen idee of er handel
in tijgers of tijgerproducten plaatsvindt in Suriname of elders in Zuid
Amerika. ‘Als ik een cynisch uitgangspunt neem, dan lijkt het me dat daar waar
een grote Chinese of Vietnamese gemeenschap aanwezig is, binnen of buiten Azië, dat daar vroeg of laat handel in beschermde dieren voor de
Aziatische 'traditionele' medicijnenhandel plaats zal vinden. Maar, ik heb geen
indicatie dat dat nu het geval is. Ik ben het met Richard Thomas van TRAFFIC eens, dat het
onwaarschijnlijk is dat er op dit moment een regelmatige handel plaatsvindt van
Azië, naar Suriname daar de prijzen die betaald worden voor
tijgerproducten in Azië nu zo hoog liggen, dat het
economisch geen zin heeft om dit te exporteren naar bijvoorbeeld Suriname.’
Nijman: ‘Het enige dat ik me wel kan
voorstellen is, dat er bijvoorbeeld een handel is in tijgerbotten medicijnen in
verpakte vorm - pleisters, pillen en dergelijke - door individuen die dit in
Zuidoost Azië. Ik heb echter bewijs of data.’ (...)'
In
Bolivia zijn tussen augustus
2014 en februari 2015 acht pakketten met in totaal 186 jaguar hoektanden geconfisqueerd voordat ze China konden bereiken. Zeven waren verzonden door Chinese burgers die in Bolivia woonden. Acht meer werden
naar verluidt onderschept in 2016, en een pakket van 120 hoektanden werd
in beslag genomen in China, zegt Angela Núñez, een Boliviaanse bioloog
die onderzoek doet naar de handel. Die pakketten kunnen de dood van meer
dan 100 jaguars vertegenwoordigen, hoewel het onmogelijk is om dat
zeker te weten, zegt Núñez.
In het noorden van Bolivia, waar
verschillende Chinese bedrijven werken, hebben radio-advertenties en
flyers 120 tot 150 Amerikaanse dollar per hoektand aangeboden - meer dan een maand
inkomen voor veel lokale mensen. Twee Chinese mannen zijn gearresteerd
voor de handel in jaguar-delen. Een, vastgehouden in 2014, kreeg
een voorwaardelijke gevangenisstraf van drie jaar. De ander,
gearresteerd in 2016, wacht op een veroordeling, maar verscheen niet op twee recente rechtszittingen; Boliviaanse ambtenaren vrezen dat hij
misschien het land heeft verlaten.
Dat is een probleem met de handel in wilde dieren en planten over de
hele wereld, zegt Nijman, die eraan toevoegt, dat heel weinig gevallen
van dierenhandel leiden tot strafvonnissen.
'Het afschrikmiddel is
wanneer iemand in de gevangenis belandt', zegt hij - maar dat gebeurt
zelden
'omdat de samenleving als geheel in de meeste landen niet
geïnteresseerd is.'
Hoektanden en schedels die in Bolivia in beslag zijn
genomen, evenals 38 hoektanden die in 2015 in Lima, Peru zijn
geconfisqueerd, zouden afkomstig kunnen zijn van jaguars die onlangs of
jaren geleden zijn gedood. Omdat de jaguars grote territoria hebben, zegt
Núñez, zouden genetische studies kunnen bepalen of gestroopte dieren
afkomstig zijn uit Bolivia of een buurland.
Dat
interesseert ook de Braziliaanse biologe Thais Morcatty, die haar
promotieonderzoek bij Nijman doet. Er is in Brazilië een binnenlandse
markt voor jaguarhuiden als woondecoratie, maar delen van de dieren
zijn ook vanuit Rio de Janeiro en São Paulo naar het buitenland
verscheept, zegt ze.
Meer dan een eeuw geleden trokken jaguars door
bossen, savannes en struikgewas van de zuidwestelijke Verenigde Staten tot Paraguay. Ontbossing en andere verstoringen veroorzaakt door mensen
- vooral de uitbreiding van de landbouw - hebben de habitat van de
katten in tweeën geknipt, zegt natuurecoloog John Polisar, die het
jaguar-programma coördineert bij de Wildlife Conservation Society in New
York City. Dat heeft de prooi van de jaguar verminderd en in sommige
gebieden zijn de jaguars in contact gebracht met mensen en
vee, zegt Polisar, die in delen van Midden- en Zuid-Amerika werkt.
Schattingen van de resterende jaguarpopulatie variëren van ongeveer
60.000 dieren tot bijna drie keer dat aantal. Een boer die een koe of
een kalf aan een roofdier verliest, kan als represaille een jaguar
doden, ook al is dat dier niet de boosdoener. Na het verlies van
leefgebied vormen dergelijke moorden de op één na grootste bedreiging
voor jaguars, zegt Esteban Payán, directeur van het jaguar-programma in
Noord-Amerika bij Panthera, een wereldwijde organisatie voor het behoud
van wilde katachtigen.
De vergeldingsmoorden zorgen ook voor een sporadisch aanbod van
dierlijke lichaamsdelen voor de handel in wilde dieren, maar het is
moeilijk om vast te stellen of de incidenten geïsoleerde gevallen zijn of dat
ze georganiseerde misdaadorgannisaties voeden, zeggen onderzoekers. Maatregelen
die zijn ontworpen om mensen te helpen samenleven met jaguars kunnen
dergelijke moorden verminderen, zegt Payán. In sommige gevallen hebben
elektrische hekken jaguars ontmoedigd om van bossen naar weilanden te
gaan, en zonnepanelen die de hekken van stroom voorzien, kunnen ook wat
gloeilampen of een kleine koelkast voor het gezin van de boer in
werking stellen. Dat kan het leven voor hen radicaal veranderen, zegt
hij.
Andere
tactieken die veelbelovend zijn gebleken zijn bellen op koeien
plaatsen, knipperende lichten rondom weiden installeren om roofdieren op
afstand te houden en watertanks in weilanden plaatsen om toevallige
ontmoetingen in een kreek te voorkomen. Loodsen voor kalveren houden de meest kwetsbare dieren buiten bereik. Het
introduceren van bewakingsdieren voor een kudde, zoals burros (een
soort ezel), of San Martinero-rundvee dat afstamt van het Spaanse
stierenvechten, kan ook roofdieren ontmoedigen, zegt hij.
Regeringen zouden kunnen helpen door prikkels te geven, zegt bioloog
Ricardo Moreno, directeur van de non-profitorganisatie Yaguará Panama. Op
dit moment moet een boer die een koe op krediet koopt, terugbetalen,
zelfs als hij een dier verliest, zegt Moreno, die wetenschappelijke
studies combineert en samenwerkt met gemeenschappen en beleidsmakers om
jaguars te beschermen.
Ondertussen
kijken onderzoekers en enkele overheidsfunctionarissen in
Latijns-Amerika aandachtig toe op de handel in dieren in het wild. Het
ministerie van milieu van Belize biedt een beloning van 5.000 dollar voor
informatie over de daar gedode jaguars en de groep van Polisar
verzamelt gegevens uit de hele regio. Hoewel
de links naar internationale handel in Bolivia duidelijk zijn, maakt
Payán zich zorgen dat dit 'slechts het topje van de ijsberg' is van een
breder handelsnetwerk, omdat er ook meldingen van
dierenhandel in andere landen zijn. Natuurbeschermingsorganisaties
zijn geen partij voor 'het geweld, het geld en de schaal' van de
georganiseerde misdaad van wildhandelaren, zegt hij. 'De potentiële dreiging is enorm.'
(Suriname Mirror/Nature.com/Suriname Tribune/jaguar-in-suriname )
